بخش وقف و خیریه به معنای بخشی از اقتصاد که در آن جریان فعالیت های اقتصادی بر مبنایی غیر از منفعت طلبی شخصی مادی بنا می شود، در ادبیات متعارف اقتصادی بیشتر با اصطلاح بخش سوم اقتصاد یا بخش داوطلبانه، غیر انتفاعی و ... معرفی و بحث علمی پیرامون آن از دهه ی هفتاد میلادی به بعد رایج شده است. اما منظور از بخش سوم اقتصاد چیست؟ و جایگاه آن کجاست؟
تعریف بخش وقف و خیریه (بخش سوم اقتصاد) :
در ادبیات مرسوم دانش اقتصاد منظور از دولت یا بخش عمومی و نیز بازار یا بخش خصوصی تا حدودی روشن است. درون هر یک از این بخش ها تنوع بسیاری را می توان مشاهده کرد. ادارات دولتی، پلیس و نیروهای مسلح، مدارس و بیمارستان های دولتی و غیره نمونه هایی از مجموعه ای دولتی هستند که با هدایت و تصادی دولت غالباً تهیه کالاها و خدمات مورد نیاز مردم و افزایش رفاه اجتماعی و نیز امنیت، نظم و قانون را هدف قرار می دهند. هدف دولت و بخش عمومی در کل سود شخصی نیست و ارتقاء رفاه اجتماعی است. بخش خصوصی و بازار نیز از بنگاه ها و شرکت های بزرگ و کوچکی تشکیل شده است که با هدف کسب سود به فعالیت های اقتصادی مشغولند؛ به همین جهت این بخش را انتفاعی هم می نامند. مانند شرکت های تولید یا توزیعی کالاها و خدمات. اما علاوه بر این بخش ها، بخش سومی نیز در اقتصاد وجود دارد که خود شامل فعالیت ها، سازمان ها و بنگاه های متنوعی می شود. وجه مشترک این بخش را می توان در عدم سود محوری و یا به تعبیری غیر انتفاعی بودن آن دانست. لازم به ذکر است که گاهی اوقات تمامی بنگاه ها و سازمان هایی که جزو بخش دولتی و تجاری نیستند را متعلق به بخش سوم اقتصاد می دانند؛ اما این مجموعه همگنی و سازگاری کاملی از حیث اهداف و انگیزه ها با یکدیگر ندارند و لازم است تمایز دقیق تری میان آن ها صورت گیرد.
اگر چه در مورد این بخش تعاریف متعدد و متنوعی ارائه شده است با این حال برای ایجاد فهم دقیق تری از بخش سوم اقتصاد لازم است تعریف جامعی از این بخش صورت گیرد.
در یک تعریف کلی بخش سوم اقتصاد شامل نهادهای خصوصی است که:
- توسط گروهی از افراد (اعضاء) به صورت داوطلبانه و بدون توجه به نفع شخصی خود و دیگران راه اندازی شده، تشکل یافته و تداوم شماره دار می یابد.
- توسط خود مردم کنترل و اداره شود.
- هر گونه انتفاع و سودآوری حاصل از فعالیت ها در جهت اهداف تعیین شده صرف می گردد و سود شخصی و منفعت سازمانی وجود نخواهد داشت.
تهیه کتاب بازاریابی غیرانتفاعی از سایت های برند
